اورانوس


فاصله متوسط از خورشید 2/87 میلیارد کیلومتر
قطر استوا 51118 کیلومتر
مدت حرکت وضعی 17/90 ساعت
مدت حرکت انتقالی 84/01 سال زمینی
سرعت مداری 6/81 کیلومتر در ساعت
دمای ابر فوقانی -210 درجه سانتیگراد
جرم(زمین=1) 14/53
چگالی متوسط(آب=1) 1/29
جاذبه(زمین=1) 0/79
تعداد قمر 15
اورانوس هفتمین سیاره نزدیک به خورشید و سومین غول از چهار غول گازی است. جبه ای از گاز و یخ هسته سنگی این سیاره را پوشانده است. جو اطراف جبه غالباً از متان ساخته شده، که این گاز باعث وجود رنگهای آبی و سبز که از مشخصات بارز این سیاره هستند، می شود. اورانوس در کناره های خارجی و سرد منظومه شمسی قرار داشته، دمای ابرهای فوقانی آن به 210 درجه سانتی گراد زیر صفر (346-درجه فارنهایت) می رسد.
علی رغم داشتن 15 قمر و یک منظومه حلقوی، سطح اورانوس مشخصه خاصی ندارد

تنها مشخصاتی که تا کنون مشاهده شده اند چند ابر متانی هستند که در سال 1986 بوسیله کاوشگر فضایی ویجر2 کشف شدند.
تحت شرایط بسیار عالی، اورانوس را می توان با چشم غیر مسلح دید. هنگام مشاهده با تلسکوپ، اورانوس بصورت حلقه کوچکی به رنگهای سبز و آبی دیده می شود.
15 قمر اورانوس تا کنون کشف شده اند که به موازات استوای سیاره و در جهت چرخش سایره، به دور آن می چرخند. در اثر انحراف محور چرخش اورانوس، صفحه استوای سیاره تقریباً عمود بر صفحه دایره البروج است. به همین سبب، گاهی اوقات مانند سالهای 1945 و 1987، اگر از زمین به اورانوس بنگریم فقط قطب آن دیده شده، مدار قمرهای سیاره تقریباً بصورت صفحه ای کامل به نظر می رسد. بعضی اوقات نیز، مانند سالهای 1966 و 2008، کناره مدار قمرهای اورانوس دیده شده، چنین به نظر می رسد که قمرها در مسیری مستقیم عقب و جلو می روند.

محور چرخش اورانوس حدود 98 درجه نسبت به صفحه مدار سیاره به دور خورشید انحراف دارد. بنابر این اورانوس بر خلاف سایر سیاره ها، روی محوری تقریباً افقی می چرخد. انحراف محور اورانوس تاثیر زیادی بر قطبهای سیاره می گذارد و باعث می شود که هر قطب از دوره تناوب مداری که 84 سال زمینی طول می کشد، 42 سال را در روشنایی و 42 سال دیگر را در تاریکی بگذراند.
به هر حال، اورانوس به قدری از خورشید دور است که تفاوت دما در قطبها در طول تابستان و زمستان فقط 2 درجه سانتی گراد (6/3 درجه فارنهایت ) است.
اورانوس سومین سیاره بزرگ منظومه شمسی بوده، بزرگی آن 4 برابر زمین است. دوره تناوب مداری این سیاره 84 سال زمینی است و بعد از نپتون و پلوتون، طولانی ترین مدار را دارد.

حلقه های اورانوس

بخاطر تیرگی زیاد مواد سازنده حلقه های اورانوس، مشاهده آنها بسیار مشکل است. در سال 1977، این حلقه ها در مسیر نور یک ستاره قرار گرفته و بدین ترتیب کشف شدند. کاوشگر فضایی ویجر2 در سال 1986 یازده حلقه باریک این سیاره را از نزدیک مورد بررسی قرار داد. مواد تشکیل دهنده این حلقه ها سنگهایی به اندازه یک متر (یک یارد) هستند . پهنای حلقه "اپسیلون" از 20 تا 100 کیلومتر (12 تا 60 مایل) متغیر است.

قمر های اورانوس

15 قمر تا کنون برای اورانوس شناخته شده اند که مواد تشکیل دهنده تمام آنها مخلوطی از سنگ و یخ است. در سطح چهار قمر بزرگ اورانوس «ابرن، تیتانیا، آمبریل، آریل) گودالهای شهابسنگی وجود دارند. سطح میراندا، پنجمین قمر بزرگ اورانسو، مشخصات مختلفی دارد، از جمله دشتهایی پوشیده از گودالهای شهابسنگی قدیمی، تپه های بزرگ، و دره های عمیقی که سطح این قمر را شکافته اند. به نظر ستاره شناسان، دلیل ویژگیهای متفاوت سطح میراندا این است که این قمر احتمالاً بر اثر یک تصادم عظیم متلاشی شده و سپس دوباره جمع شده است.

نپتون


فاصله متوسط از خورشید 4/49 میلیارد کیلومتر
قطر استوا 49528 کیلومتر
مدت حرکت وضعی 19/20 ساعت
مدت حرکت انتقالی 164/79 روز زمینی
سرعت مداری 5/47 کیلومتر در ثانیه
دمای ابر فوقانی -220 درجه سانتیگراد
جرم(زمین=1( 17/14
چگالی متوسط(آب=1( 1/64
جاذبه(زمین=1( 1/20
تعداد قمر 8

نپتون هشتمین سیاره نزدیک به خورشید و چهارمین غول گازی است. از لحاظ اندازه و ساختار شبیه به سیاره همسایه اش، اورانوس، می باشد. جو آبی رنگ و درخشان این سیاره بخاطر وجود گاز متان در آن است. شکلهای ابر مانند متعدی روی این سیاره وجود دارند که مهمترین آنها لکه سیاه بزرگ نام دارد. این لکه، مجموعه طوفانی عظیمی به بزرگی کره زمین است. شکلهای ابر مانند نپتون، توسط سریعترین بادهای منظومه شمسی با سرعتی معادل 2200 کیلومتر در ساعت (1370 مایل در ساعت) جابجا می شوند. زیر این ابرها، جبه ای از یخ و گاز ، و هسته ای سنگی و کوچک قرار دارد.

لکه سیاه بزرگ


لکه سیاه بزرگ و لکه سیاه کوچک واچرخه هایی بیضی شکل در جو نپتون هستند که بوسیله سریعترین بادهای منظومه شمسی، در جهت عکس چرخش نپتون حرکت می کنند. ابر کوچکی به نام اسکوتر که از نوع ابر سیروس است، در ارتفاع متفاوتی نسبت به لکه ها قرار دارد که باد کمتری در این نقطه می وزد. موقعیت این ابر نسبت به هسته نپتون ثابت مانده و در جهت چرخش نپتون، که مخالف جهت حرکت لکه هاست، حرکت می کند.

لکه سیاه بزرگ، انبوهی از گازهای مختلف که در وسعتی به اندازه سطح زمین، با سرعتی حدود 1000 کیلومتر در ساعت (620 مایل در ساعت)، معادل سرعت صوت، روی سیاره نپتون در حرکت است. بادهای نپتون سرعتی دو برابر سرعت فوق دارند که حدوداً 10 برابر سرعت گردبادهای سطح زمین است.

درماه اوت 1989، کاوشگر
ویجر2 تمام چهار حلقه
اطراف نپتون را کشف نمود.


حلقه های نپتون

در مدتی کمتر از 100 میلیون سال، تریتون وارد محدوده روش نپتون (کوتاهترین فاصله از یک جسم اصلی که در آن یک جسم تابع می تواند بدون آنکه توسط نیروهای جاذبه متاشی شود، دور بزند) خواهد شد.
نیروهای کششی می توانند قمرهایی که در این محدوده قرار دارند را بسته به نوع مواد تشکیل دهنده شان متلاشی کنند. احتمال دارد تریتون به سنگریزه هایی تبدیل شده و حلقه ای زیبا به دور نپتون تشکیل دهد.

حلقه های نپتون در فاصله 40000 تا 63000 کیلومتری (25000 تا 39000 مایلی) نپتون گسترده شده اند. این حلقه ها بسیار تیره هستند، یکی از آنها عریض و سه حلقه دیگر باریک می باشند. نام حلقه هایآدامز و لووریه از نام دو ستاره شناس که وجود و موقعیت سیاره نپتون را پیش بینی کرده بودند، گرفته شده است. نام حلقه گاله از نام ستاره شناس آلمانی، یوهان گاله (1910-1812)، که نپتون را کشف نمود گرفته شده است. کاوشگر فضایی ویجر2 انبوهی از مواد حلقوی در حلقه آدامز کشف نمود که ستاره شناسان هنوز توضیحی برای وجود آنها نیافته اند.

قمرهای نپتون

قبل از آنکه ویجر2 در سال 1989 به مطالعه نپتون بپردازد، از هشت قمر نپتون فقط تریتون ونیراید شناخته شده بودند. تریتون سردترین جسم شناخته شده در منظومه شمسی است که دمای سطح آن 235- درجه سانتی گراد(391- درجه فارنهایت) است. جو رقیقی از نیتروژن در اطراف این قمر وجود دارد.


انفجار غبار آلود
در سطح تریتون‏‏‏‏‏‏‏‏‏،رگه هایی از غبار سیاه که
منفذ فواره بخار بیرون زده اند وجود دارند. قمر اصلی
تیترون با قطری معادل 2705 کیلومتر
(1680 مایل) بزرگترین قمر نپتون است.

مدار نامنظم تپتون

ما تاکنون فقط توانسته ایم 9 سیاره را در منظومه شمسی شناسایی کنیم، اما آیا سیاره های دیگری نیز در این منظومه وجود دارند؟
به نظر بعضی از ستاره شناسان بی نظمی هایی که در مدار نپتون مشاهده شده، ممکن است توسط سیاره دهم که جرم زیادی داشته و خارج از مدار پلوتون قرار دارد ایجاد شده باشند. این سیاره فرضی سیاره ایکس نام گرفته است. مخالفین این فرضیه بر این عقیده اند که منظومه شمسی دارای ماده کافی برای تشکیل سیاره علاوه بر 9 سیاره دیگر نبوده، و همچنین تشکیل این سیاره در چنین فاصله ای مطابق با عمر منظومه شمسی نیست.

نپتون بعد از پلوتون، دورترین سیاره از خورشید، و از لحاظ بزرگی چهارمین سیاره منظومه شمسی است. کوچکترین غول گازی بوده و مانند سایر غول های گازی، حلقه هائی از غبار و ذرات دیگر در اطراف خود دارد.

پلوتون
پلوتون که نهمین سیاره دور از خورشید است، سیاره ای است سرد و تاریک که خورشید از آنجا فقط بصورت ستاره ای درخشان دیده می شود. پلوتون از سنگ و یخ تشکیل شده و اندازه اش کوچکتر از ماه زمین است. هنگام نزدیک شدن به خورشید جوی رقیق در اطراف آن تشکیل می شود که با دور شدن سیاره از خورشید، یخ می بندد. مدار پلوتون بسیار طولانی بوده و بیشتر از سیارات دیگر نسبت به دایره البروج انحراف دارد.
این سیاره هر 5/248 سال یک بار به دور خورشید می چرخد که در مدت 20 سال از این زمان فاصله اش نسبت به خورشید کمتر از فاصله نپتون از خورشید است. این مشخصات غیر عادی باعث شده تا بعضی ستاره شناسان، پلوتون را نوعی سیارک بزرگ تصور کنند.

پلوتون دورترین سیاره از خورشید بوده، کمترین دما را در بین سیارات دارد. مدار بیضوی این سیاره که 5/248 سال زمینی طول می کشد، طولانی ترین مدار در منظومه شمسی است. پلوتون کوچکترین سیاره منظومه شمسی است و کمترین نیروی جاذبه را دارد.


کارن

مواد تشکیل دهنده کارن، تنها قمر پلوتون، احتمالاً زمانی شبیه به مواد تشکیل دهنده پلوتون بوده اند. اما در حال حاضر کارن عمدتاً از آب منجمد تیره، و پلوتون از متان منجمد که رنگی روشن دارد پوشیده شده اند.
احتمال می رود که مولکولهای متان بخاطر میدان جاذبه قویتر پلوتون، از کارن جدا شده و جذب پلوتون شده اند. مانند تمام اجرامی که منظومه مداری دارند، پلوتون و کارن نیز به دور یک مرکز جرم مشترک می چرخند. کارن که قمری بزرگ است، دارای طول قطری به اندازه نصف قطر پلوتون بوده و 12 درصد جرم منظومه مداری را به خود اختصاص داده است. مرکز جرم این منظومه در خارج از سطح پلوتون قرار دارد.

مدار پلوتون 17 درجه نسبت به دایره البروج، صفحه مدار زمین، انحراف دارد، و این در حالی است که سایر مدارهای سیاره ای فاصله بسیار کمی با صفحه دایره البروج دارند. پلوتون در یک نقطه معین از مدار خود، 25/1 میلیارد کیلومتر (780 میلیون مایل) پایین تر از دایره البروج قرار می گیرد. این فاصله تقریباً به اندازه فاصله سیاره زحل از خورشید است.


سدنا


سدنا دهمین سیاره منظومه شمسی می باشد. سیاره جدید که نام علمی آن «یو.بی313، 2003 » و قطر آن 1,180 تا 2,360 کیلومتر است، توسط ستاره شناسان در کالیفرنیا و هاوایی کشف شد. انجمن بین‌المللی اخترشناسی، اکتشاف دهمین سیاره گردنده به دور خورشید که در مرز منظومه شمسی قرار دارد را تایید کرده است. این شیء ابتدا در سال 2003 کشف شده بود اما سیاره بودن آن اخیرا تایید شد.

فاصله این شیء از خورشید بیش از دو برابر فاصله پلوتون از خورشید است. تاکنون تصور می شد پلوتون دورافتاده ترین سیاره منظومه شمسی است. جرم این سیاره حداقل به اندازه پلوتون است. فاصله متوسط نپتون و پلوتون از خورشید به ترتیب 1/30 و 5/39 برابر فاصله متوسط زمین از خورشید است که خود به بیش از 150 میلیون کیلومتر می‌رسد و آن را یک واحد اخترشناسی (AU) می نامند.


این بزرگترین جرم آسمانی است که از زمان اکتشاف نپتون در سال 1846 در مدار خورشید کشف می‌شود. هنوز جزئیات کاملی در مورد این جرم آسمانی در دست نیست؛ اما مشخص شده است که در مداری نامتعارف گردش می کند و فاصله آن با خورشید هرگز کمتر از فاصله نپتون با مرکز منظومه شمسی نیست و بخش اعظم مدار آن در فاصله‌ای دورتر از سیاره پلوتون قرار دارد.


به گفته اخترشناسان کمابیش مشخص است که این سیاره از یخ و توده های سنگ تشکیل یافته است. به دلیل خاصیت این جرم در انعکاس نور، اندازه گیری آن با حاشیه خطای قابل توجهی همراه بوده و هنوز ابعاد واقعی آن مشخص نشده است.


در حال حاضر، دو گروه از اخترشناسان همزمان کشف این جرم کیهانی را اعلام داشته اند.قرار است کاشفان جرم جدید یافته های خود را در کنفرانس اخترشناسی کمبریج در ماه سپتامبر سال جاری ارائه دهند.

نوشته شده در دوشنبه 89/4/14ساعت 2:11 عصر توسط نظرات ( ) | |